Kaccāyanabyākaraṇaṃ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
Kaccāyanabyākaraṇaṃ
1. Sandhi
2, 2. Akkharāpādayo ekacattālisaṃ.
7, 9. Vaggā pañcapañcaso mantā.
10, 12. Pubbamadhoṭhitamassaraṃ sarena viyojaye.
Iti sandhikappe paṭhamo kaṇḍo.
22, 28. Evādissa ri pubbo ca rasso.
Iti sandhikappe dutiyo kaṇḍo.
29, 42. Vagge ghosāghosānaṃ tatiyapaṭhamā.
Iti sandhikappe tatiyo kaṇḍo.
30, 58. Aṃ byañjane niggahitaṃ.
35, 34. Ya va ma da na ta ra lā cāgamā.
41, 56. Byañjano ca visaññogo.
Iti sandhikappe catuttho kaṇḍo.
42, 32. Gosare puthassāgamo kvaci.
51, 59. Anupadiṭṭhānaṃ vuttayogato.
Iti sandhikappe pañcamo kaṇḍo.
Sandhisuttaṃ niṭṭhitaṃ.
2. Nāma
55, 63. Si yo aṃ yo nā hi sa naṃ smā hi sanaṃ smiṃ su.
62, 206. Saṃsāsvekavacanesu ca.
67, 229. No ca dvādito naṃmhi.
68, 184. Amā pato smiṃsmānaṃ vā.
70, 30. Jhalānamiyuvā sare vā.
77, 175, Tato namaṃ patimhālutte ca samāse.
79, 46. Tabbiparītūpapade byañjane ca.
82, 149. Aṃmo niggahitaṃ jhalapehi.
83, 67. Saralopo mādesapaccayādimhi saralope tu pakati.
84, 144. Agho rassamekavacanayosvapi ca.
85, 150. Na sismimanapuṃsakāni.
87, 231. Iṇṇamiṇṇannaṃ tīhi saṅkhyāhi.
88, 147. Yāsu katanikāralopesu dīghaṃ.
98, 189. Mātulādīnamānattamīkāre.
99, 81. Smāhismiṃnaṃ mhābhimhi vā.
100, 214. Na timehi katākārehi.
102, 202. Sabbanāmānaṃ naṃmhi ca.
109, 295. Āya catutthekavacanassa tu.
110, 201. Tayo neva ca sabbanāmehi.
116, 157. Akatarassā lato yvālapanassavevo.
117, 124. Jhalato sassa no vā.
118, 146. Ghapato ca yonaṃ lopo.
Iti nāmakappe paṭhamo kaṇḍo.
120, 243. Amhassa mamaṃ savibhattissa se.
121, 233. Mayaṃ yomhi paṭhame.
129, 222. Imassidamaṃsisu napuṃsake.
131, 0. Itthipumanapuṃsakasaṅkhyaṃ.
132, 228. Yosu dvinnaṃ dve ca.
133, 230. Ticatunnaṃ tisso catasso tayocattāro tīṇi cattāri.
135, 118. Rājassā rañño rājino se.
138, 121. Smiṃmhi raññe rājini.
139, 245. Tumhamhākaṃ tayi mayi.
146, 236. Tumhassa tuvaṃtvamamhi.
147, 246. Padato dutiyācatutthīchaṭṭhīsu vo no.
Iti nāmakappe dutiyo kaṇḍo.
164, 200. Sabbanāmakārate paṭhamo.
166, 209. Nāññaṃ sabbanāmikaṃ.
168, 203. Sabbato naṃ saṃsānaṃ.
169, 117. Rājassa rāju sunaṃ hisu ca.
172, 218. Anapuṃsakassā yaṃ simhi.
175, 212. Tassa vā nattaṃ sabbattha.
176, 213. Sasmāsmiṃsaṃsāsvattaṃ 0.0011.
179, 204. Ghapato smiṃ sānaṃ saṃsā.
181, 95. Manogaṇādito smiṃnānamiā.
185, 112. Santasaddassā so bhe bo cante.
186, 107. Simhi gacchantādīnaṃ ntasaddo aṃ.
188, 155. Brahmatta sakha rājādito amānaṃ.
194, 131. Sakhantassi nonānaṃsesu.
199, 158. Satthupitādīnamā sismiṃ silopo ca.
204, 167. Sakkamandhātādīnañca.
210, 239. Tayātayinaṃ takāro tvattaṃ vā.
Iti nāmakappe tatiyo kaṇḍo.
211, 126. Attanto hismimanattaṃ.
217, 199. Yonaṃ ni napuṃsakehi.
221, 282. Sabbāsamāvusopasagganipātādīhi ca.
222, 327. Pumassa liṅgādīsu samāsesu.
223, 188. Aṃ yamīto pasaññato.
224, 153. Naṃ jhato katarassā.
231, 263. Sabbassetassākāro vā.
234, 265. Imassi thaṃ dāni ha to dhesu ca.
237, 176. Itthiyamato āpaccayo.
239, 190. Ṇava ṇika ṇeyya ṇantuhi.
240, 193. Patibhikkhurājīkārantehi inī.
Iti nāmakappe catuttho kaṇḍo.
247, 261. Tvādayo vibhattisaññāyo.
248, 260. Kvaci to pañcamyatthe.
249, 266. Tratha sattamiyā sabbanāmehi.
257, 276. Kiṃsabbaññekayakuhi dādācanaṃ.
259, 279. Imasmā rahidhunādāni ca.
260, 277. Sabbassa so dāmhi vā.
262, 391. Vuḍḍhassa jo iyiṭṭhesu.
268, 397. Vantumantuvīnañca lopo.
269, 41. Yavataṃ talaṇadakārānaṃ byañjanāni calañajakārattaṃ.
270, 120. Amha tumha ntu rāja brahmatta sakha satthu– pitādīhi smā nāva.
Iti nāmakappe pañcamo kaṇḍo.
Nāmasuttaṃ niṭṭhitaṃ.
3. Kāraka
271, 88. Yasmā dapetiṃ bhayamādatte vā tadapādānaṃ. (308)
272, 309. Dhātunāmānamupasaggayogādīsvapi ca.
273, 310. Rakkhaṇatthānamicchitaṃ.
275, 312. Dūrantikaddhakāla nimmāna tvālopa disā yoga vibhattārappayoga suddhappamocanahetu vivittappamāṇapubbayoga bandhanaguṇavacana pañhakathana thokātattūsu ca.
276, 302. Yassa dātukāmo rocate dhārayate pā taṃ sampadānaṃ.
277, 303. Silāgha hanu ṭhā sapa dhāra piha kudha duhisso ssūya rādhikkha paccāsuṇa anupatigiṇa pubbakattārocanattha tadattha tumatthālamattha maññānādarappāṇini gatyatthakammaniāsisatthasammutibhiyyasattamyatthesu ca.
279, 292. Yena vā kayirate taṃ karaṇaṃ.
280, 285, Yaṃ karoti taṃ kammaṃ.
283, 316. Yassa vā pariggaho taṃ sāmī.
298. 287. Kāladdhānamaccantasaṃyoge.
299, 288. Kammappavacanīyayutte.
300, 286. Gati buddhi bhuja paṭha hara kara sayādīnaṃkā rite vā.
303, 321. Sāmissarādhipati dāyāda sakkhī pathibhū pasuta kusalehi ca.
306, 289. Kvaci dutiyā chaṭṭhīnamatthe.
310, 324. Kammakaraṇanimittatthesu sattamī.
314, 328. Upa’dhyādhikissaravacane.
315, 329. Maṇḍitussukkesu tatiyā ca.
Iti nāmakappe kārakakappo chaṭṭho kaṇḍo.
Kārakasuttaṃ niṭṭhitaṃ.
4. Samāsa
316, 331. Nāmāna samāso yuttattho.
317, 332. Tesaṃ vibhattiyo lopā ca.
318, 333. Pakati cassa sarantassa.
319, 330. Upasagganipātapubbako abyayībhāvo.
322, 359. Tathā dvande pāṇi tūriye yogga senaṅga khuddajantuka vividha viruddha visabhāgatthādīnañca.
323, 360. Vibhāsā rukkha tiṇa pasu dhana dhañña janapadā dīnañca.
324, 339. Dvipade tulyādhikaraṇe kammadhārayo.
327, 351. Amādayo parapadebhi.
328, 352. Aññapadatthesu bahubbīhi.
329, 357. Nāmānaṃ samuccayo dvando.
330, 340. Mahataṃ mahā tulyādhikaraṇe pade.
331, 353. Itthiyaṃ bhāsitapumitthī pumāva ce.
332, 343. Kammadhārayasaññe ca.
333, 344. Attaṃ nassa tappurise.
337, 350. Kvaci samāsanta gatānamakāranto.
339, 358. Jāyāya tudaṃ jāni patimhi.
341, 336. Aṃvibhattīnamakārantā abyāyitāvā.
342, 337. Saro rasso napuṃsake.
Iti nāmakappe samāsakappo sattamo kaṇḍo.
Samāsasutthaṃ niṭṭhitaṃ.
5. Taddhita
345, 366. Ṇāyana ṇāna vacchādito.
350, 373. Yena vā saṃsaṭṭhaṃ tarati carati vahati ṇiko.
351, 374. Tamadhīte tenakatādhi sannidhānaniyoga sippa bhaṇḍa jīvikatthesu ca.
352, 376. Ṇa rāgā tassedamaññatthesu ca.
355, 380. Gāma jana bandhu sahāyādīhi tā.
356, 381. Tadassa ṭhānamiyo ca.
363, 390. Visese taratamisikiyiṭṭhā.
364, 398. Tadassatthīti vī ca.
371, 404. Āyussukārāsa mantumhi.
372, 385. Tappakativacane mayo.
380, 255. Vīsati dasesu bā dvissa tu.
381, 254. Ekādito dassa ra saṅkhyāne.
383, 353. Dvekaṭṭhānamākāro vā.
384, 407. Catucche hi tha ṭhā.
387, 411. Tesamaḍḍhūpapadena aḍḍhuḍḍhadivaḍḍha diyaḍḍha’ ḍḍhatiyā.
388, 68. Sarūpāna mekasesvasakiṃ.
389, 413. Gaṇanedasassa dvi ti catu pañca cha satta aṭṭhanavakānaṃ vī ti cattāra paññā cha sattāsanavā yosu yonañcīsamāsaṃṭhiritītuti.
390, 256. Catūpapadassa lopo tu’ttarapadādicassa cu copi navā.
391, 423. Yadanupapannā nipātanā sijjhanti.
392, 418. Dvādito ko’nekatthe ca.
393, 415. Dasadasakaṃ sataṃ dasakānaṃ sataṃ sahassañca yomhi.
394, 416. Yāva taduttari dasaguṇitañca.
398, 421. Sabbanāmehi pakāravacane tu thā.
400, 364. Vuddhādisarassa vā’saṃyogantassa saṇe ca.
403, 354. Kvacādimajjhuttarānaṃ dīgharassa paccayesu ca.
404, 370. Tesu vuddhi lopāgama vikāra viparitādesā ca.
405, 365. Ayuvaṇṇānañcāyo vuddhi.
Iti nāmakappe taddhitakappo aṭṭhamo kaṇḍo.
Taddhitasuttaṃ niṭṭhitaṃ.
6. Ākhyāti
406, 429. Atha pubbāni-vibhattīnaṃ cha parassapadāni.
408, 430. Dve dve paṭhamamajjhimuttamapurisā.
409, 441. Sabbesamekābhidhāne paro puriso.
410, 432. Nāmamhi payujjamānepi tulyādhikaraṇe paṭhamo.
414, 428. Vattamānā paccuppanne.
415, 451. Āṇātyāsiṭṭhe’nuttakāle pañcamī.
416, 454. Anumatiparikappetthesu sattamī.
417, 460. Apaccakkhe parokkhā’tīte.
418, 456. Hiyyopabhuti paccakkhe hiyyattanī.
420, 471. Māyoge sabbakāle ca.
421, 473. Anāgate bhavissantī.
422, 475. Kriyātipanne’tīte kālātipatti.
423, 426. Vattamānā tī anti, si tha, mi ma te ante, sevhe, e mhe.
424, 450. Pañcamī tu antu, hi tha, mi ma, taṃ antaṃ, ssu vho, e āmase.
425, 453. Sattamī eyya eyyuṃ, eyyāsi eyyātha, eyyāmi eyyāma, etha eraṃ, etho eyyāvho, eyyaṃ eyyāmhe.
426, 459. Parokkhā a u, e ttha, aṃ mha, ttha re, ttho vho, iṃ mhe.
427, 455. Hiyyattanī ā ū, o ttha, aṃ mhā, ttha tthuṃ, sevhaṃ, iṃ mhase.
427, 468. Ajjatanī īñaṃ ottha, iṃ mhā, ā ū, se vhaṃ, aṃ mhe.
429, 472. Ssavissantī ssati ssanti, ssasi ssatha, ssāmi ssāma, ssate ssante, ssase ssavhe, ssaṃ ssāmhe.
430, 474. Kālātipatti ssā ssaṃsu, sse ssatha, ssaṃ ssāmā, ssatha ssisu, ssase ssavhe, ssiṃ ssāmhase.
431, 428. Hiyyattanī sattamī pañcamī vattamānā sabbadhātukaṃ.
Iti ākhyātakappe paṭhamo kaṇḍo.
432, 362. Dhātuliṅgehi parā paccayā.
433, 528. Tijagupakitamānehi khachasā vā.
434, 534. Bhujaghasaharasupādīhitumicchatthesu.
435, 536. Āya nāmato kattūpamānādācāre.
437, 538. Nāmamhā’tticchatthe.
438, 540. Dhātūhi ṇe ṇaya ṇāpe ṇāpayā kāritāni hetvatthe.
439, 539. Dhāturūpe nāmasmā ṇa yo ca.
441, 447. Tassa cavaggayakāravakārattaṃ sadhātvantassa.
446, 509. Rudhādito niggahitapubbañca.
448, 512. Svādito ṇuṇā uṇā ca.
453, 444. Attanopadāni bhāve ca kammani.
455, 530. Dhātuppaccayehi vibhattiyo.
456, 420. Kattari parassapadaṃ.
Iti ākhyātakappe dutiyo kaṇḍo.
458, 461. Kvacādivaṇṇānamekassarānaṃ dvebhāvo.
461, 464. Dutiyacatutthānaṃ paṭhamatatiyā.
463, 532. Mānakitānaṃ va tattaṃ vā.
465, 463. Antassivaṇṇākāro vā.
467, 533. Tato pāmānānaṃ vāmaṃ sesu.
471, 483. Disassa passa dissa dakkhā vā.
472, 531. Byañjanantassa co chappaccayesu ca.
475, 465. Brūbhūnamāhabhūvā parokkhāyaṃ.
476, 442. Gamissanto ccho vā sabbāsu.
477, 479. Vacassa’jjatanimhi makārā o.
478, 438. Akāro dīghaṃ himimesu.
480, 490. Hotissare’ ho’he bhavissantimhi ssassa ca.
481, 524. Karassa sappaccayassa kāho.
Iti ākhyātakappe tatiyo kaṇḍo.
483, 527. Asaṃyogantassa vuddhi kārite.
487, 478. Vaca vasa vahādīnamukāro vassaye.
488, 481. Ha vipariyayo lo vā.
491, 523. Karassa kāsattamajjatanimhi.
492, 499. Asasmā mimānaṃ mimhā’ntalopo ca.
494, 495. Tissa tissa tthitthaṃ.
497, 477. Labhasmā īaṃnaṃ tthattaṃ.
502, 493. Yamhi dā dhā mā ṭhā hā pā maha mathādīnamī.
505, 482. Jaramarānaṃ jīra jīyya mīyyā vā.
506, 496. Sabbatthā’sassādilopo ca.
508, 515. Yeyyassa ñāto iyā ñā.
509, 516. Nāssa lopo yakārattaṃ.
516, 466. Ikārāgamo asabbadhātukamhi.
517, 488. Kvaci dhātuvibhattippaccayānaṃ dīghaviparītādesa lopāgamā ca.
518, 446. Attanopadāni parassapadattaṃ.
519, 457. Akārāgamo hiyyatthanīajjatanīkālātipattīsu.
521, 425. Dhātussanto lopo’ nekasarassa.
522, 476. Isuyamūnamanto ccho vā.
Iti ākhyātakappe catuttho kaṇḍo.
Ākhyātasuttaṃ niṭṭhitaṃ.
7. Kibbidhāna
524, 561. Dhātuyā kammādimhi ṇo.
527, 568. Sabbato ṇvutvā’vī vā.
528, 577. Visa ruja padādito ṇa.
532, 590. Tassīlādīsu ṇī tvā vī ca.
533, 591. Sadda kudha cala maṇḍattha rucādīhi yu.
537, 566. Nu niggahitaṃ padante.
538, 595. Saṃhanā’ññāya vā ro gho.
540, 545. Bhāvakammesu tabbā’nīyā.
544, 556. Vada mada gamu yuja garahākārādīhi jja mmaggayheyyāvāro vā.
548, 597. Kattukaraṇapadesesu ca.
Iti kibbidhānakappe paṭhamo kaṇḍo.
555, 612. Atīte ta tavantu tāvī.
557, 606. Budhagamāditthe kattari.
561, 636. Icchatthesu samānakattukesu tave tuṃ vā.
563, 639. Pattavacane alamatthesu ca.
564, 640. Pubbakāle’kakattukānaṃ tuna tvāna tvā vā.
Iti kibbidhānakappe dutiyo kaṇḍo.
571, 624. Paccayādaniṭṭhā nipātanā sijjhanti.
572, 625. Sāsadisato tassa riṭṭho ca.
573, 626. Sādisanta puccha bhanja hantādīhi ṭṭho.
576, 607. Dha ḍha bha he hi dhaḍḍhā ca.
578, 560. Bhujādīnamanto no dvi ca.
582, 631. Bhidādito inna anna īṇā vā.
583, 617. Susa paca sakato kkha kkā ca.
585, 619. Janādīna mā timhi ca.
586, 600. Gama khana hana ramādīnamanto.
589, 621. Hantehi ho hassa ḷo vā adahanahānaṃ.
Iti kibbidhānakappe tatiyo kaṇḍo.
590, 579. Ṇamhi ranjassa jo bhāvakaraṇesu.
594, 582. Purasamupaparīhi karotissa kha kharā vā tappaccayesu ca.
596, 551. Gamakhanahanādīnaṃ tuṃtabbādīsu na.
597, 641. Sabbehi tunādīnaṃ yo.
599, 644. Disā svānasvantalopo ca.
600, 645. Mahadabhehi mma yha jja bbha ddhā ca.
601, 334. Taddhitasamāsakitakā nāmaṃ vā’tavetunādīsu ca.
606, 642. Dadhantato yo kvaci.
Iti kibbidhānakappe catuttho kaṇḍo.
607, 578. Niggahita saṃyogādi no.
610, 627. Yajassa sarassi ṭṭhe.
611, 608. Hacatutthānamantānaṃ do dhe.
613, 583. Gahassa ghara ṇe vā.
615, 586. Dhātvantassa lopo kvimhi.
617, 633. Na ma ka rānamantānaṃ niyuttatamhi.
618, 571. Na ka vatthaṃ ca jā ṇvumhi.
619, 573. Karassa ca tattaṃ thusmiṃ.
621, 553. Kāritaṃ viya ṇānubandho.
Iti kibbidhānakappe pañcamo kaṇḍo.
Kibbidhānasuttaṃ niṭṭhitaṃ.
8. Uṇādikappa
625, 605. Bhāvakammesu kiccattakkhatthā.
626, 634. Kammani dutiyāya tto.
627, 652. Khyādīhi mana ma ca to vā.
629, 569. Gahassu’padhasse vā.
630, 654. Masussa sussa ccharaccherā.
632, 656. Ala kala salehi la yā.
634, 658. Mathissa thassa lo ca.
635, 559. Pesātisaggapattakālesu kiccā.
636, 659. Avassakādhamiṇesu ṇī ca.
638, 668. Vajādīhi pabbajjādayo nippajjante.
640, 0. Sacajānaṃ ka gā ṇānubandhe.
641, 572. Nudādīhi yu ṇvūna manā na nā kā na na kā sakāritehi ca.
642, 588. I ya ta ma kiṃ esānamantassaro dīghaṃ kvaci dusassa guṇaṃ doraṃ sa kkhī ca.
643, 635. Bhyādīhi mati budhi pūjādīhi ca tto.
644, 661. Vepu sī dava vamu ku dā bhūtvādīhi thuttima ṇimā nibbatte.
646, 419. Ekādito sakissa kkhattuṃ.
647, 663. Sunassunasso ṇa vānuvānūnanakhunānā.
649, 665. Yuvassuvassuvuvānanūnā.
650, 651. Kāle vattamānātīte ṇvādayo.
651, 647. Bhavissati gamādīhi ṇī ghiṇa.
653, 307. Bhāvavācimhi catutthī.
655, 650. Sese ssaṃ ntu mānānā.
657, 667. Vadādīhi ṇitto gaṇe.
659, 669. Usuranjadasānaṃ daṃsassa daḍḍho ḍhaṭhā ca.
660, 670. Sūvusānamūvusānamato tho ca.
661, 671. Ranjudādīhi dhadiddakirā kvaci jadalopo ca.
662, 672. Paṭito hissa heraṇa hīraṇa.
664, 674. Khādāmagamānaṃ khandhandhagandhā.
666, 676. Puthassa puthu pathā mo vā.
671, 681. Hanādīhi nu ṇu tavo.
673, 683. Manupūrasuṇādīhi ussanusisā.
Iti kibbidhānakappe uṇādikappo chaṭṭho kaṇḍo.
Uṇādisuttaṃ niṭṭhitaṃ.
Mahākaccāyanasaddāpāṭha
* Bài viết trích trong Byākaraṇa gantha-saṅgaho >> Añña, nguồn Tipitaka.org. Tải sách PDF tại đây.
TẢI MOBILE APP PHẬT GIÁO THERAVĀDA ĐỂ XEM THÊM NHIỀU THÔNG TIN HỮU ÍCH (ANDROID & IOS)