Cūḷavaggo
Cūḷavaggo
Pārivāsikakkhandhakakathā
2748.
Tajjanīyaṃ niyassañca, pabbājaṃ paṭisāraṇaṃ;
Tividhukkhepanañcāti, satta kammāni dīpaye.
2749.
Tecattālīsa vattāni, khandhake kammasaññite;
Navādhikāni tiṃseva, khandhake tadanantare.
2750.
Evaṃ sabbāni vattāni, dvāsīteva mahesinā;
Honti khandhakavattāni, gahitāgahaṇena tu.
2751.
Pārivāsañca vattañca, samādinnassa bhikkhuno;
Ratticchedo kathaṃ vutto, vattabhedo kathaṃ bhave?
2752.
Sahavāso vināvāso, anārocanameva ca;
Pārivāsikabhikkhussa, ratticchedo ca dukkaṭaṃ.
2753.
Ekacchanne panāvāse, pakatattena bhikkhunā;
Nivāso dakapātena, ukkhittassa nivārito.
2754.
Pārivāsikabhikkhussa, antoyeva na labbhati;
Iccevaṃ pana niddiṭṭhaṃ, mahāpaccariyaṃ pana.
2755.
‘‘Avisesena niddiṭṭhaṃ, mahāaṭṭhakathādisu;
Ubhinnaṃ dakapātena, nivāso vārito’’ti hi.
2756.
Abhikkhuke panāvāse, anāvāsepi katthaci;
Vippavāsaṃ vasantassa, ratticchedo ca dukkaṭaṃ.
2757.
Pārivāsikabhikkhussa, bhikkhuṃ disvāna taṅkhaṇe;
Nārocentassa cetassa, ratticchedo ca dukkaṭaṃ.
2758.
Pañceva ca yathāvuḍḍhaṃ, labhate pārivāsiko;
Kātuṃ tattheva ca ṭhatvā, uposathapavāraṇaṃ.
2759.
Vassasāṭiṃ yathāvuḍḍhaṃ, denti ce saṅghadāyakā;
Oṇojanaṃ tathā bhattaṃ, labhate pañcime pana.
Pārivāsikakkhandhakakathā.
Samathakkhandhakakathā
2760.
Vivādādhāratā cānu-vādādhikaraṇampi ca;
Āpattādhāratā ceva, kiccādhikaraṇampi ca.
2761.
Etāni pana cattāri, vuttāni ca mahesinā;
Bhedakārakavatthūni, vivādo tattha nissito.
2762.
Vipattiyo catassova, anuvādo upāgato;
Āpattādhāratā nāma, satta āpattiyo matā.
2763.
Saṅghakiccāni nissāya, kiccādhikaraṇaṃ siyā;
Etesaṃ tu catunnampi, samattā samathā matā.
2764.
Sammukhā sati cāmūḷho, paṭiññāvinayopi ca;
Tassapāpiyasī ceva, tathā yebhuyyasīpi ca.
2765.
Tiṇavatthārako ceva, sattamo vinayo mato;
Sattime samathā vuttā, buddhenādiccabandhunā.
2766.
Vivādo sammati dvīhi, anuvādo catūhi ca;
Āpatti pana tīheva, kiccamekena sammati.
2767.
Chaṭṭhena paṭhamenāpi, vivādo ettha sammati;
Sammukhāvinayādīhi, anupubbena tīhipi.
2768.
Tatheva pañcamenāpi, anuvādo hi sammati;
Sammukhena paṭiññāya, tiṇavatthārakena ca.
2769.
Āpattūpasamaṃ yāti, tīheva samathehi sā;
Sammukhāvinayeneva, kiccamekena sammati.
2770.
Yebhuyyasikakamme tu, salākaṃ gāhaye budho;
Gūḷhena vivaṭenāpi, kaṇṇajappena vā pana.
2771.
Alajjussade gūḷhena, vivaṭeneva lajjisu;
Bālesu kaṇṇajappena, salākaṃ gāhaye budho.
2772.
Lajjī alajjī bāloti, kena sakkā vijānituṃ?
Sakena kammunāyeva, tena sakkā vijānituṃ.
2773.
Āpajjati ca sañcicca, āpattiṃ parigūhati;
Chandādiagatiṃ yāti, alajjī ediso siyā.
2774.
Nāpajjati ca sañcicca, āpattiṃ na ca gūhati;
Na gacchatigatiñcāpi, ediso lajji puggalo.
2775.
Duccintito ca dubbhāsī, tathā dukkaṭakāriko;
Ediso pana ‘‘bālo’’ti, lakkhaṇeneva ñāyati.
2776.
Tidhā salākagāhena, bahukā dhammavādino;
Yebhuyyasikakammena, kattabbanti jinobravi.
2777.
Alajjī sānuvādo ca, asucī kammato ca yo;
Tassapāpiyasīkamma-yoggo so hoti puggalo.
2778.
Bhaṇḍane kalahe jāte, vivādasmiṃ anappake;
Bahuassāmaṇe ciṇṇe, anaggepi ca bhassake.
2779.
Mūlamūlaṃ gavesantaṃ, hoti vāḷañca kakkhaḷaṃ;
Tiṇavatthārakeneva, kātabbanti pakāsitaṃ.
2780.
Yathā ca tiṇapaṇṇena, channaṃ gūthañca muttakaṃ;
Na ca vāyati duggandhaṃ, vūpasammati taṅkhaṇe.
2781.
Ṭhapetvā thullavajjañca, gihīhi paṭisaṃyutaṃ;
Diṭṭhāvikammikañceva, yo ca tattha na hoti taṃ.
2782.
Sesāyāpattiyā yāva, upasampadamāḷato;
Suddho hoti nirāpatti, tiṇavatthārake tathā.
Samathakkhandhakakathā.
Khuddakavatthukkhandhakakathā
2783.
Rukkhe vā pana kuṭṭevā, aṭṭāne thambhakesu vā;
Nhāyamāno sakaṃ kāyaṃ, ugghaṃseyyassa dukkaṭaṃ.
2784.
Kāyaṃ gandhabbahatthena, kuruvindakasuttiyā;
Mallakena na ghaṃseyya, nāññamaññañca kāyato.
2785.
Akataṃ mallakaṃ nāma, gilānasseva vaṭṭati;
Kataṃ taṃ mallakaṃ nāma, sabbesampi na vaṭṭati.
2786.
Kapāliṭṭhakakhaṇḍāni, sabbassa puthupāṇikaṃ;
Gilānassāgilānassa, vatthavaṭṭi ca vaṭṭati.
2787.
Vuttā pheṇakapāsāṇa-kathalā pādaghaṃsane;
Vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā, katakaṃ na ca vaṭṭati.
2788.
Yaṃ kiñcipi alaṅkāraṃ, dhārentassapi dukkaṭaṃ;
Hoti antamaso tāla-paṇṇamattampi bhikkhuno.
2789.
Osaṇheyya sake kese, yo hatthaphaṇakena vā;
Phaṇakenapi kocchena, dukkaṭaṃ tassa niddise.
2790.
Sitthatelodatelehi , maṇḍanatthaṃ na vaṭṭati;
Anulomanipātatthaṃ, uddhaṃlomena bhikkhunā.
2791.
Hatthaṃ telena temetvā, puñchitabbā siroruhā;
Vaṭṭatuṇhābhitattassa, allahatthena puñchituṃ.
2792.
Ādāse udapatte vā, yattha katthaci attano;
Mukhabimbaṃ vinā hetuṃ, olokentassa dukkaṭaṃ.
2793.
‘‘Sañchaviṃ tu mukhaṃ, no’’ti, daṭṭhumābādhapaccayā;
‘‘Jiṇṇo no’’tāyusaṅkhāra-jānanatthañca vaṭṭati.
2794.
Naccaṃ vā pana gītaṃ vā, vāditaṃ vāpi bhikkhuno;
Daṭṭhuṃ vā pana sotuṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
2795.
Daṭṭhumantamaso mora-naccampi ca na vaṭṭati;
Sotumantamaso danta-gītampi ca na vaṭṭati.
2796.
Naccantassa sayaṃ vāpi, naccāpentassa dukkaṭaṃ;
Anāpattantarārāme, ṭhatvā suṇāti passati.
2797.
‘‘Passissāmī’’ti naccaṃ vā, gītaṃ vā pana vāditaṃ;
Vihārato vihāraṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
2798.
Āpattantovihārepi, uṭṭhahitvāna gacchato;
Ṭhatvā gīvaṃ pasāretvā, passatopi ca vīthiyaṃ.
2799.
Kesā dīghā na dhāreyyā, yo dhāreyyassa dukkaṭaṃ;
Dvaṅgulaṃ vā dumāsaṃ vā, tato uddhaṃ na vaṭṭati.
2800.
Nakhe nāsikalomāni, dīghāni na tu dhāraye;
Na ca vīsatimaṭṭhaṃ vā, kātuṃ vaṭṭati bhikkhuno.
2801.
Kappāpeyya visuṃ massuṃ, dāṭhikaṃ vā ṭhapeyya yo;
Saṃharāpeyya vā lomaṃ, sambādhe tassa dukkaṭaṃ.
2802.
Chindato dukkaṭaṃ vuttaṃ, kese kattarikāya vā;
Agilānassa aññena, chindāpentassa vā tathā.
2803.
Chindato attano aṅga-jātaṃ thullaccayaṃ siyā;
Sesaṅgachedane atta-vadhe āpatti dukkaṭaṃ.
2804.
Ahikīṭādidaṭṭhassa, tādisābādhapaccayā;
Na doso chindato aṅgaṃ, mocentassa ca lohitaṃ.
2805.
Aparissāvano maggaṃ, sace gacchati dukkaṭaṃ;
Yācamānassa vā magge, tathevādadatopi taṃ.
2806.
Na bhuñje na pive naggo, na khāde na ca sāyaye;
Na dade na ca gaṇheyya, na gaccheyyapi añjasaṃ.
2807.
Vanditabbaṃ na naggena, vandāpetabbameva vā;
Parikammaṃ na kātabbaṃ, na naggena ca kāraye.
2808.
Parikamme paṭicchādī, tisso jantāgharādikā;
Vuttā, vatthapaṭicchādī, sabbattha pana vaṭṭati.
2809.
Yattha katthaci peḷāyaṃ, bhuñjituṃ na ca vaṭṭati;
Ekato bhuñjato hoti, dukkaṭaṃ ekabhājane.
2810.
Ekapāvuraṇā eka-ttharaṇā vā nipajjare;
Ekamañcepi vā tesaṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2811.
Na nisīdeyya saṅghāṭi-pallatthikamupāgato;
Kiñci kīḷaṃ na kīḷeyya, palitaṃ na ca gāhaye.
2812.
Bhamukāya nalāṭe vā, dāṭhikāyapi uggataṃ;
Tādisaṃ palitaṃ caññaṃ, gāhāpetumpi vaṭṭati.
2813.
Agilāno sace bhikkhu, chattaṃ dhāreyya dukkaṭaṃ;
Attano cīvarādīnaṃ, guttatthaṃ pana vaṭṭati.
2814.
Hatthisoṇḍaṃ catukkaṇṇaṃ, vasanaṃ macchavāḷakaṃ;
Velliyaṃ tālavaṇṭañca, nivāsentassa dukkaṭaṃ.
2815.
Gahipārupanaṃ vāpi, pārupantassa dukkaṭaṃ;
Nivāsane pārupane, parimaṇḍalatā matā.
2816.
Lokāyataṃ na vāceyya, na ca taṃ pariyāpuṇe;
Na tiracchānavijjā vā, vācetabbāva bhikkhunā.
2817.
Na ca vaṭṭati dhāretuṃ, sabbā cāmaribījanī;
Na cālimpeyya dāyaṃ vā, na ca lañje mukhampi ca.
2818.
Na vahe ubhatokājaṃ, vaṭṭatantarakājakaṃ;
Sīsakkhandhakaṭolamba-bhāre doso na vijjati.
2819.
Aṭṭhaṅgulādikaṃ bhikkhu, pacchimaṃ caturaṅgulā;
Khādato dantakaṭṭhañca, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2820.
Rukkhaṃ nevābhirūheyya, kicce satipi porisaṃ;
Āpadāsu yathākāmaṃ, vaṭṭatevābhirūhituṃ.
2821.
Lasuṇaṃ na ca khādeyya, sace nākallako siyā;
Nāropetabbakaṃ buddha-vacanaṃ aññathā pana.
2822.
Khipitena ca vattabbaṃ, ‘‘jīvā’’ti, gihinā puna;
‘‘Jīvathā’’ti ca vuttena, ‘‘ciraṃ jīvā’’ti vaṭṭati.
2823.
Sāmaṇeraṃ gahaṭṭhaṃ vā, ākoṭentassa dukkaṭaṃ;
Sayane pupphasaṃkiṇṇe, na vaṭṭati nipajjituṃ.
2824.
Khurabhaṇḍaṃ na gaṇheyya, sace nhāpitapubbako;
Na ca dhāraṇiyā uṇhī, sabbā bāhiralomikā.
2825.
Aṅgarāgaṃ karontassa, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;
Akāyabandhanassāpi, gāmaṃ pavisatopi ca.
2826.
Lohajaṃ dārujaṃ sabbaṃ, kappiyaṃ mattikāmayaṃ;
Vinā satthañca pattañca, katakaṃ kumbhakārikaṃ.
Khuddakavatthukkhandhakakathā.
Senāsanakkhandhakakathā
2827.
Āsandiko atikkanta-pamāṇopi ca vaṭṭati;
Tathā pañcaṅgapīṭhampi, sattaṅgampi ca vaṭṭati.
2828.
Tūlonaddhā ghareyeva, mañcapīṭhā nisīdituṃ;
Sīsapādūpadhānañca, agilānassa vaṭṭati.
2829.
Santharitvā gilānassa, upadhānāni tattha ca;
Paccattharaṇakaṃ datvā, nipajjantassa vaṭṭati.
2830.
Tiriyaṃ muṭṭhiratanaṃ, hoti bimbohanaṃ mitaṃ;
Dīghato ca diyaḍḍhaṃ vā, dvihatthanti kurundiyaṃ.
2831.
Pūritā coḷapaṇṇuṇṇa-tiṇavākehi pañcahi;
Bhisiyo bhāsitā pañca, tūlānaṃ gaṇanāvasā.
2832.
Bhisitūlāni pañceva, tathā tūlāni tīṇipi;
Lomāni migapakkhīnaṃ, gabbhā bimbohanassime.
2833.
Manussalomaṃ lomesu, pupphesu bakulādikaṃ;
Suddhaṃ tamālapattañca, paṇṇesu na ca vaṭṭati.
2834.
Uṇṇādikaṃ pañcavidhañca tūlaṃ;
Mahesinā yaṃ bhisiyaṃ pavuttaṃ;
Masūrake taṃ pana vaṭṭatīti;
Kurundiyaṃ aṭṭhakathāya vuttaṃ.
2835.
Yadetaṃ tividhaṃ tūlaṃ, bhisiyaṃ taṃ akappiyaṃ;
Missaṃ tamālapattaṃ tu, sabbattha pana vaṭṭati.
2836.
Rūpaṃ tu purisitthīnaṃ, tiracchānagatassa vā;
Kārentassa karoto vā, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2837.
Jātakaṃ pana vatthuṃ vā, kārāpetuṃ parehi vā;
Mālākammaṃ latākammaṃ, sayaṃ kātumpi vaṭṭati.
2838.
Samānāsaniko nāma, dvīhi vassehi yo pana;
Vuḍḍho vā daharo vāpi, vassenekena vā pana.
2839.
Samānavasse vattabbaṃ, kiñca nāmidha vijjati;
Sattavassativassehi, pañcavasso nisīdati.
2840.
Heṭṭhā dīghāsanaṃ tiṇṇaṃ, yaṃ pahoti nisīdituṃ;
Ekamañcepi pīṭhe vā, dve nisīdanti vaṭṭati.
2841.
Ubhatobyañjanaṃ itthiṃ, ṭhapetvā paṇḍakaṃ pana;
Dīghāsane anuññātaṃ, sabbehipi nisīdituṃ.
2842.
Purimiko pacchimiko, tathevantaramuttako;
Tayo senāsanaggāhā, sambuddhena pakāsitā.
2843.
Pubbāruṇā pāṭipadassa yāva;
Punāruṇo bhijjati neva tāva;
Idañhi senāsanagāhakassa;
Khettanti vassūpagame vadanti.
2844.
Pātova gāhite añño, bhikkhu senāsane pana;
Sace yācati āgantvā, vattabbo gāhitanti so.
2845.
Saṅghikaṃ apaloketvā, gahitaṃ vassavāsikaṃ;
Antovassepi vibbhanto, labhate tatrajaṃ sace.
2846.
Vuṭṭhavasso sace bhikkhu, kiñci āvāsihatthato;
Gahetvā kappiyaṃ bhaṇḍaṃ, datvā tassattano pana.
2847.
‘‘Asukasmiṃ kule mayhaṃ, vassāvāsikacīvaraṃ;
Gāhitaṃ gaṇha’’iccevaṃ, vatvā gacchati so disaṃ.
2848.
Uppabbajati ce tattha, gataṭṭhāne, na labbhati;
Gahetuṃ tassa sampattaṃ, saṅghikaṃyeva taṃ siyā.
2849.
Manusse sammukhā tattha, paṭicchāpeti ce pana;
Sabbaṃ labhati sampattaṃ, vassāvāsikacīvaraṃ.
2850.
Ārāmo ca vihāro ca, vatthūni duvidhassapi;
Bhisi bimbohanaṃ mañca-pīṭhanti tatiyaṃ pana.
2851.
Lohakumbhī kaṭāhañca, bhāṇako lohavārako;
Vāsi pharasu kuddālo, kuṭhārī ca nikhādanaṃ.
2852.
Valli veḷu tiṇaṃ paṇṇaṃ, muñjapabbajameva ca;
Mattikā dārubhaṇḍañca, pañcamaṃ tu yathāha ca.
2853.
‘‘Dvīhi saṅgahitāni dve, tatiyaṃ catusaṅgahaṃ;
Catutthaṃ navakoṭṭhāsaṃ, pañcamaṃ aṭṭhadhā mataṃ.
2854.
Iti pañcahi rāsīhi, pañcanimmalalocano;
Pañcavīsavidhaṃ nātho, garubhaṇḍaṃ pakāsayi’’.
2855.
Idañhi pana saṅghassa, santakaṃ garubhaṇḍakaṃ;
Vissajjento vibhājento, bhikkhu thullaccayaṃ phuse.
2856.
Bhikkhunā garubhaṇḍaṃ tu, saṅghena hi gaṇena vā;
Vissajjitamavissaṭṭhaṃ, vibhattamavibhājitaṃ.
2857.
Purimesu hi tīsvettha, na catthāgarubhaṇḍakaṃ;
Lohakumbhī kaṭāho ca, lohabhāṇakameva ca.
2858.
Tividhaṃ khuddakaṃ vāpi, garubhaṇḍakamevidaṃ;
Pādagaṇhanako loha-vārako bhājiyo mato.
2859.
Uddhaṃ pana tato loha-vārako garubhaṇḍakaṃ;
Bhiṅkārādīni sabbāni, garubhaṇḍāni honti hi.
2860.
Bhājetabbo ayopatto;
Tambāyothālakāpi ca;
Dhūmanettādikaṃ neva;
Bhājetabbanti dīpitaṃ.
2861.
Attanā paṭiladdhaṃ taṃ, lohabhaṇḍaṃ tu kiñcipi;
Na puggalikabhogena, bhuñjitabbañhi bhikkhunā.
2862.
Kaṃsavaṭṭakalohānaṃ, bhājanānipi sabbaso;
Na puggalikabhogena, vaṭṭanti paribhuñjituṃ.
2863.
Tipubhaṇḍepi eseva, nayo ñeyyo vibhāvinā;
Na doso saṅghike atthi, gihīnaṃ santakesu vā.
2864.
Khīrapāsāṇasambhūtaṃ, garukaṃ taṭṭakādikaṃ;
Pādagaṇhanato uddhaṃ, ghaṭako garubhaṇḍako.
2865.
Siṅgisajjhumayaṃ hāra-kūṭajaṃ phalikubbhavaṃ;
Bhājanāni na vaṭṭanti, gihīnaṃ santakānipi.
2866.
Vāsi bhājaniyā khuddā, garubhaṇḍaṃ mahattarī;
Tathā pharasu vejjānaṃ, sirāvedhanakampi ca.
2867.
Kuṭhāri vāsi kuddālo, garubhaṇḍaṃ nikhādanaṃ;
Sikharampi ca teneva, gahitanti pakāsitaṃ.
2868.
Caturassamukhaṃ doṇi-mukhaṃ vaṅkampi tattha ca;
Sadaṇḍaṃ khuddakaṃ sabbaṃ, garubhaṇḍaṃ nikhādanaṃ.
2869.
Muṭṭhikamadhikaraṇī , saṇḍāso vā tulādikaṃ;
Kiñci saṅghassa dinnaṃ ce, taṃ sabbaṃ garubhaṇḍakaṃ.
2870.
Nhāpitassa ca saṇḍāso, kattarī ca mahattarī;
Mahāpipphalakaṃ tunna-kārānaṃ garubhaṇḍakaṃ.
2871.
Valli saṅghassa dinnā vā, tatthajātāpi rakkhitā;
Aḍḍhabāhuppamāṇāpi, garu vettalatādikā.
2872.
Suttavākādinibbattā, rajjukā yottakāni vā;
Saṅghassa dinnakāle tu, gacchanti garubhaṇḍataṃ.
2873.
Nāḷikerassa hīre vā, vāke vā pana kenaci;
Vaṭṭetvā hi katā eka-vaṭṭāpi garubhaṇḍakaṃ.
2874.
Veḷu saṅghassa dinno vā, rakkhito tatthajātako;
Aṭṭhaṅgulāyato sūci-daṇḍamatto garuṃ siyā.
2875.
Chattadaṇḍasalākāyo, daṇḍo kattarayaṭṭhipi;
Pādagaṇhanakā tela-nāḷī bhājaniyā ime.
2876.
Muñjādīsupi yaṃ kiñci, muṭṭhimattaṃ garuṃ siyā;
Tālapaṇṇādimekampi, dinnaṃ vā tatthajātakaṃ.
2877.
Aṭṭhaṅgulappamāṇopi, garukaṃ rittapotthako;
Mattikā pakatī vāpi, pañcavaṇṇā sudhāpi vā.
2878.
Silesādīsu vā kiñci, dinnaṃ vā tatthajātakaṃ;
Tālapakkapamāṇaṃ tu, garubhaṇḍanti dīpitaṃ.
2879.
Valliveḷādikaṃ kiñci, arakkhitamagopitaṃ;
Garubhaṇḍaṃ na hoteva, gahetabbaṃ yathāsukhaṃ.
2880.
Rakkhitaṃ gopitaṃ vāpi, gahetabbaṃ tu gaṇhatā;
Samakaṃ atirekaṃ vā, datvā phātikameva vā.
2881.
Añjanaṃ haritālañca, tathā hiṅgu manosilā;
Bhājetabbanti viññeyyaṃ, viññunā vinayaññunā.
2882.
Dārubhaṇḍepi yo koci, sūcidaṇḍappamāṇako;
Aṭṭhaṅgulāyato dāru-bhaṇḍako garubhaṇḍakaṃ.
2883.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ tu, vibhajitvāva dassitaṃ;
Āsandikopi sattaṅgo, bhaddapīṭhañca pīṭhikā.
2884.
Pīṭhameḷakapādañca, tathāmaṇḍakavaṭṭakaṃ;
Kocchaṃ palālapīṭhañca, dhovane phalakampi ca.
2885.
Bhaṇḍikā muggaro ceva, vatthaghaṭṭanamuggaro;
Ambaṇampi ca mañjūsā, nāvā rajanadoṇikā.
2886.
Uḷuṅkopi samuggopi, karaṇḍampi kaṭacchupi;
Evamādi tu sabbampi, saṅghikaṃ garubhaṇḍakaṃ.
2887.
Sabbaṃ dārumayaṃ geha-sambhāraṃ garukaṃ mataṃ;
Bhājiyaṃ kappiyaṃ cammaṃ, akappiyamabhājiyaṃ.
2888.
Eḷacammaṃ garuṃ vuttaṃ, tathevodukkhalādikaṃ;
Pesakārādibhaṇḍañca, kasibhaṇḍañca saṅghikaṃ.
2889.
Tathevādhārako patta-pidhānaṃ tālavaṇṭakaṃ;
Bījanī pacchi caṅkoṭaṃ, sabbā sammuñjanī garu.
2890.
Yaṃ kiñci bhūmattharaṇaṃ, yo koci kaṭasārako;
Cakkayuttakayānañca, sabbampi garubhaṇḍakaṃ.
2891.
Chattañca muṭṭhipaṇṇañca, visāṇaṃtumbabhājanaṃ;
Upāhanāraṇīdhamma-karaṇādi lahuṃ idaṃ.
2892.
Hatthidanto visāṇañca, yathāgatamatacchitaṃ;
Mañcapādādi yaṃ kiñci, bhājanīyamaniṭṭhitaṃ.
2893.
Niṭṭhito tacchito vāpi, vidho hiṅgukaraṇḍako;
Añjanī ca salākāyo, bhājanī udapuñchanī.
2894.
Sabbaṃ kulālabhaṇḍampi, paribhogārahaṃ pana;
Pattaṅgārakaṭāhañca, dhūmadānaṃ kapallikā.
2895.
Thūpikā dīparukkho ca, cayanacchadaniṭṭhakā;
Saṅghikaṃ pana sabbampi, garubhaṇḍanti dīpitaṃ.
2896.
Patto kañcanako ceva, thālakaṃ kuṇḍikāpi ca;
Ghaṭako lohabhaṇḍepi, kuṇḍikāpi ca bhājiyā.
2897.
Garunā garubhaṇḍañca, thāvarena ca thāvaraṃ;
Saṅghassa parivattetvā, gaṇhituṃ pana vaṭṭati.
2898.
Adhotena ca pādena, nakkame sayanāsanaṃ;
Allapādena vā bhikkhu, tatheva saupāhano.
2899.
Bhūmiyā niṭṭhubhantassa, parikammakatāya vā;
Parikammakataṃ bhittiṃ, apassentassa dukkaṭaṃ.
2900.
Parikammakataṃ bhūmiṃ, saṅghikaṃ mañcapīṭhakaṃ;
Attano santakeneva, pattharitvāna kenaci.
2901.
Nipajjitabbaṃ, sahasā, tassa niddāyato yadi;
Sarīrāvayavo koci, mañcaṃ phusati dukkaṭaṃ.
2902.
Lomesu pana lomānaṃ, gaṇanāyeva dukkaṭaṃ;
Talena hatthapādānaṃ, vaṭṭatakkamituṃ pana.
2903.
Sahassagghanako koci, piṇḍapāto sacīvaro;
Patto avassikaṃ bhikkhuṃ, likhitvā ṭhapitopi ca.
2904.
Tādiso piṇḍapātova, saṭṭhivassānamaccaye;
Uppanno saṭṭhivassassa, ṭhitikāya dade budho.
2905.
Uddesabhattaṃ bhuñjitvā, jāto ce sāmaṇerako;
Gahetuṃ labhati taṃ pacchā, sāmaṇerassa pāḷiyā.
2906.
Sampuṇṇavīsavasso yo, sve uddesaṃ labhissati;
Ajja so upasampanno, atītā ṭhitikā siyā.
2907.
Sace pana salākā tu, laddhā bhattaṃ na taṃdine;
Laddhaṃ, punadine tassa, gāhetabbaṃ, na saṃsayo.
2908.
Uttaruttaribhaṅgassa, bhattassekacarassa hi;
Visuñhi ṭhitikā katvā, dātabbā tu salākikā.
2909.
Bhattameva sace laddhaṃ, na panuttaribhaṅgakaṃ;
Laddhamuttaribhaṅgaṃ vā, na laddhaṃ bhattameva vā.
2910.
Yena yena hi yaṃ yaṃ tu, na laddhaṃ, tassa tassa ca;
Taṃ taṃ punadine cāpi, gāhetabbanti dīpitaṃ.
2911.
Saṅghuddesādikaṃ bhattaṃ, idaṃ sattavidhampi ca;
Āgantukādibhattañca, catubbidhamudīritaṃ.
2912.
Vihāravārabhattañca, niccañca kuṭibhattakaṃ;
Pannarasavidhaṃ bhattaṃ, uddiṭṭhaṃ sabbamevidha.
2913.
Pāḷimaṭṭhakathañceva, oloketvā punappunaṃ;
Saṅghike paccaye sammā, vibhajeyya vicakkhaṇo.
Senāsanakkhandhakakathā.
Vattakkhandhakakathā
2914.
Āgantukāvāsikapiṇḍacārī-;
Senāsanāraññanumodanāsu ;
Vattāni bhatte gamikassa jantā-;
Ghare tathā vaccakuṭippavese.
2915.
Ācariyupajjhāyakasissasaddhi- ;
Vihārivattānipi sabbasova;
Vattāni vuttāni catuddaseva;
Visuddhacittena vināyakena.
2916.
Āgantukena ārāmaṃ, pavisantena bhikkhunā;
Chattaṃ panāpanetabbaṃ, muñcitabbā upāhanā.
2917.
Oguṇṭhanaṃ na kātabbaṃ, sīse cīvarameva vā;
Na hi tena ca dhotabbā, pādā pānīyavārinā.
2918.
Vanditabbāva pucchitvā, vihāre vuḍḍhabhikkhuno;
Kāle senāsanaṃ tena, pucchitabbañca bhikkhunā.
2919.
Vaccaṭṭhānañca passāva-ṭṭhānaṃ pānīyameva ca;
Paribhojanīyaṃ saṅgha-katikaṃ gocarādikaṃ.
2920.
Vuḍḍhamāgantukaṃ disvā, bhikkhunāvāsikenapi;
Pattaṃ paṭiggahetabbaṃ, paccuggantvāna cīvaraṃ.
2921.
Āsanaṃ paññapetabbaṃ, tassa pādodakampi ca;
Upanikkhipitabbañca, pucchitabbañca vārinā.
2922.
Vandeyyo paññapetabbaṃ, tassa senāsanampi ca;
Ajjhāvutthamavutthaṃ vā, gocarāgocarampi ca.
2923.
Vaccaṭṭhānañca passāva-ṭṭhānaṃ sekkhakulāni ca;
Pavese nikkhame kālo, vattabbo pāniyādikaṃ.
2924.
Sace so navako hoti;
Āgatāgantuko yathā;
Nisinneneva tenassa;
Sabbamāvāsibhikkhunā.
2925.
‘‘Atra pattaṃ ṭhapehīti, nisīdāhīdamāsanaṃ’’;
Iccevaṃ pana vattabbaṃ, deyyaṃ senāsanampi ca.
2926.
Dārumattikabhaṇḍāni, gantukāmena bhikkhunā;
Gantabbaṃ paṭisāmetvā, thaketvāvasathampi ca.
2927.
Āpucchitvāpi gantabbaṃ, bhikkhunā sayanāsanaṃ;
Pucchitabbe asantepi, gopetvā vāpi sādhukaṃ.
2928.
Sahasā pavise nāpi, sahasā na ca nikkhame;
Nātidūre naccāsanne, ṭhātabbaṃ piṇḍacārinā.
2929.
Vāmahatthena saṅghāṭiṃ, uccāretvātha bhājanaṃ;
Dakkhiṇena paṇāmetvā, bhikkhaṃ gaṇheyya paṇḍito.
2930.
Sūpaṃ vā dātukāmāti, sallakkheyya muhuttakaṃ;
Olokeyyantarā bhikkhu, na bhikkhādāyikāmukhaṃ.
2931.
Pānīyādi panāneyyaṃ, bhikkhunāraññakenapi;
Nakkhattaṃ tena yogo ca, jānitabbā disāpi ca.
2932.
Vaccapassāvatitthāni, bhavanti paṭipāṭiyā;
Karontassa yathāvuḍḍhaṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2933.
Sahasā ubbhajitvā vā, na ca vaccakuṭiṃ vise;
Ukkāsitvā bahi ṭhatvā, pavise saṇikaṃ pana.
2934.
Vaccaṃ na nitthunantena, kātabbaṃ pana bhikkhunā;
Khādato dantakaṭṭhaṃ vā, karoto hoti dukkaṭaṃ.
2935.
Vaccaṃ pana na kātabbaṃ, bahiddhā vaccadoṇiyā;
Passāvopi na kātabbo, bahi passāvadoṇiyā.
2936.
Kharena nāvalekheyya, na kaṭṭhaṃ vaccakūpake;
Chaḍḍeyya na ca pāteyya, kheḷaṃ passāvadoṇiyā.
2937.
Pādukāsu ṭhitoyeva, ubbhajeyya vicakkhaṇo;
Paṭicchādeyya tattheva, ṭhatvā nikkhamane pana.
2938.
Nācameyya sace vaccaṃ, katvā yo salile sati;
Tassa dukkaṭamuddiṭṭhaṃ, muninā mohanāsinā.
2939.
Sasaddaṃ nācametabbaṃ, katvā capu capūti ca;
Ācamitvā sarāvepi, sesetabbaṃ na tūdakaṃ.
2940.
Ūhatampi adhovitvā, nikkhamantassa dukkaṭaṃ;
Uklāpāpi sace honti, sodhetabbaṃ asesato.
2941.
Avalekhanakaṭṭhena, pūro ce pīṭharo pana;
Chaḍḍeyya kumbhi rittā ce, kumbhiṃ pūreyya vārinā.
2942.
Anajjhiṭṭho hi vuḍḍhena, pātimokkhaṃ na uddise;
Dhammaṃ na ca bhaṇe, pañhaṃ, na puccheyya na vissaje.
2943.
Āpucchitvā kathentassa, vuḍḍhaṃ vuḍḍhatarāgame;
Puna āpucchane kiccaṃ, natthīti paridīpitaṃ.
2944.
Vuḍḍhenekavihārasmiṃ, saddhiṃ viharatā pana;
Anāpucchā hi sajjhāyo, na kātabbo kadācipi.
2945.
Uddesopi na kātabbo, paripucchāya kā kathā;
Na ca dhammo kathetabbo, bhikkhunā dhammacakkhunā.
2946.
Na dīpo vijjhāpetabbo, kātabbo vā na ceva so;
Vātapānakavāṭāni, thakeyya vivareyya no.
2947.
Caṅkame caṅkamanto ca, vuḍḍhato parivattaye;
Tampi cīvarakaṇṇena, kāyena na ca ghaṭṭaye.
2948.
Purato neva therānaṃ, nhāyeyya na panūpari;
Uttaraṃ otarantānaṃ, dade maggaṃ, na ghaṭṭaye.
2949.
Vattaṃ aparipūrento, na sīlaṃ paripūrati;
Asuddhasīlo duppañño, cittekaggaṃ na vindati.
2950.
Vikkhittacittonekaggo, saddhammaṃ na ca passati;
Apassamāno saddhammaṃ, dukkhā na parimuccati.
2951.
Tasmā hi vattaṃ pūreyya, jinaputto vicakkhaṇo;
Ovādaṃ buddhaseṭṭhassa, katvā nibbānamehiti.
Vattakkhandhakakathā.
Bhikkhunikkhandhakakathā
2952.
Kāyaṃ ūruṃ thanaṃ vāpi, vivaritvāna bhikkhunī;
Attano aṅgajātaṃ vā, bhikkhussa na ca dassaye.
2953.
Bhikkhunā saha yaṃ kiñci, sampayojentiyāpi ca;
Tato bhāsantiyā bhikkhuṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2954.
Na ca bhikkhuniyā dīghaṃ, dhāreyya kāyabandhanaṃ;
Teneva kāyabandhena, thanapaṭṭena vā pana.
2955.
Vilīvena ca paṭṭena, cammapaṭṭena vā tathā;
Dussapaṭṭena vā dussa-veṇiyā dussavaṭṭiyā.
2956.
Na phāsukā nametabbā, dukkaṭaṃ tu namentiyā;
Na ghaṃsāpeyya samaṇī, jaghanaṃ aṭṭhikādinā.
2957.
Hatthaṃ vā hatthakocchaṃ vā, pādaṃ vā mukhamūrukaṃ;
Koṭṭāpeti sace tassā, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
2958.
Na mukhaṃ limpitabbaṃ tu, na cuṇṇetabbameva ca;
Manosilāya vāpatti, mukhaṃ lañjantiyā siyā.
2959.
Aṅgarāgo na kātabbo, mukharāgopi vā tathā;
Avaṅgaṃ na ca kātabbaṃ, na kātabbaṃ visesakaṃ.
2960.
Olokanakato rāgā, oloketuṃ na vaṭṭati;
Ṭhātabbaṃ na ca sāloke, sanaccaṃ na ca kāraye.
2961.
Dukkaṭaṃ muninā vuttaṃ, gaṇikaṃ vuṭṭhapentiyā;
Suraṃ vā pana maṃsaṃ vā, paṇṇaṃ vā vikkiṇantiyā.
2962.
Vaḍḍhiṃ vāpi vaṇijjaṃ vā, payojetuṃ na vaṭṭati;
Tirīṭaṃ kañcukaṃ vāpi, yadi dhāreti dukkaṭaṃ.
2963.
Dāso vā pana dāsī vā, tathā kammakaropi vā;
Na cevupaṭṭhapetabbo, tiracchānagatopi vā.
2964.
Na ca bhikkhuniyā sabba-nīlādiṃ pana cīvaraṃ;
Dhāretabbaṃ, na dhāreyya, sabbaṃ namatakampi ca.
2965.
Paṭicchannāpaṭicchannaṃ , chinnaṃ vācchinnameva vā;
Purisabyañjanaṃ sabbaṃ, oloketuṃ na vaṭṭati.
2966.
Dūratova ca passitvā, bhikkhuṃ bhikkhuniyā pana;
Maggo tassa padātabbo, okkamitvāna dūrato.
2967.
Bhikkhuṃ pana ca passitvā, pattaṃ bhikkhaṃ carantiyā;
Nīharitvā tamukkujjaṃ, dassetabbaṃ tu bhikkhuno.
2968.
Saṃvellikañca kātuṃ vā, dhāretuṃ kaṭisuttakaṃ;
Utukāle anuññātaṃ, utunīnaṃ mahesinā.
2969.
Itthiposayutaṃ yānaṃ, hatthavaṭṭakameva vā;
Pāṭaṅkī ca gilānāya, vaṭṭatevābhirūhituṃ.
2970.
Garudhamme ṭhitāyāpi, mānattaṃ tu carantiyā;
Sammannitvā padātabbā, dutiyā pana bhikkhunī.
2971.
Yassā pabbajjakāle tu, gabbho vuṭṭhāti itthiyā;
Putto yadi ca tassāpi, dātabbā dutiyā tathā.
2972.
Mātā labhati pāyetuṃ, bhojetuṃ puttamattano;
Maṇḍetumpi ure katvā, setuṃ labhati sā pana.
2973.
Ṭhapetvā sahaseyyaṃ tu, tasmiṃ dutiyikāya hi;
Purisesu yathāññesu, vattitabbaṃ tatheva ca.
2974.
Vibbhameneva sā hoti, yasmā idha abhikkhunī;
Tasmā bhikkhuniyā sikkhā-paccakkhānaṃ na vijjati.
2975.
Vibbhantāya yathā tassā, puna natthūpasampadā;
Gatāya titthāyatanaṃ, tathā natthūpasampadā.
2976.
Chedanaṃ nakhakesānaṃ, purisehi ca vandanaṃ;
Vaṇassa parikammampi, sādituṃ pana vaṭṭati.
2977.
Na vaccakuṭiyā vacco, kātabbo yāya kāyaci;
Heṭṭhāpi vivaṭe uddhaṃ, paṭicchannepi vaṭṭati.
2978.
Na ca vaṭṭati sabbattha, pallaṅkena nisīdituṃ;
Gilānāyaḍḍhapallaṅkaṃ, vaṭṭatīti pakāsitaṃ.
2979.
Na ca bhikkhuniyāraññe, vatthabbaṃ tu kathañcana;
Atitthe naratitthe vā, nhāyituṃ na ca vaṭṭati.
2980.
Samaṇī gandhacuṇṇena, yā ca vāsitamattiyā;
Nhāyeyya paṭisote vā, tassā āpatti dukkaṭaṃ.
2981.
‘‘Tvaṃyeva paribhuñjā’’ti, paribhogatthamattano;
Dinnaṃ abhutvā aññassa, dentiyā pana dukkaṭaṃ.
2982.
Sabbaṃ paṭiggahāpetvā, bhikkhūhi paribhuñjituṃ;
Asantenupasampanne, bhikkhunīnaṃ tu vaṭṭati.
Bhikkhunikkhandhakakathā.
Iti vinayavinicchaye khandhakakathā niṭṭhitā.
Catubbidhakammakathā
2983.
Cattārimāni kammāni, apalokanasaññitaṃ;
Ñatti ñattidutiyañca, kammaṃ ñatticatutthakaṃ.
2984.
Apalokanakammaṃ tu, pañca ṭhānāni gacchati;
Ñattikammaṃ navaṭṭhānaṃ, dutiyaṃ satta gacchati.
2985.
Tathā ñatticatutthampi, satta ṭhānāni gacchati;
Nissāraṇañca osāro, bhaṇḍukaṃ brahmadaṇḍako.
2986.
Apalokanakammañhi, kammalakkhaṇapañcamaṃ;
Nissāraṇañca osāraṃ, samaṇuddesato vade.
2987.
Bhaṇḍukaṃ pabbajantena, channena brahmadaṇḍakaṃ;
Aññassapi ca kātabbo, tathārūpassa bhikkhuno.
2988.
Sabbo sannipatitvāna, āpucchitvāna sabbaso;
Cīvarādiparikkhāraṃ, saṅgho yaṃ deti tassa hi.
2989.
Tikkhattuṃ apaloketvā, bhikkhūnaṃ ruciyā pana;
Evaṃ saṅghassa dānaṃ tu, hoti taṃ kammalakkhaṇaṃ.
2990.
Nissāraṇamathosāro , uposathapavāraṇā;
Sammuti ceva dānañca, paṭiggāho ca sattamo.
2991.
Paccukkaḍḍhanatā ceva, aṭṭhamī parikittitā;
Kammassa lakkhaṇañcāti, nava ṭhānāni ñattiyā.
2992.
Vinicchaye asampatte, therassāvinayaññuno;
Tassa nissāraṇā vuttā, yā sā nissāraṇāti hi.
2993.
Upasampadāpekkhassa, āgacchosāraṇāti sā;
Uposathavasenāpi, pavāraṇavasenapi.
2994.
Ñattiyā ṭhapitattā hi, ñattikammānime duve;
‘‘Upasampadāpekkhañhi, anusāseyyaha’’nti ca.
2995.
‘‘Itthannāmamahaṃ bhikkhuṃ, puccheyyaṃ vinaya’’nti ca;
Evamādipavattā hi, edisā ñatti sammuti.
2996.
Nissaṭṭhacīvarādīnaṃ, dānaṃ ‘‘dāna’’nti vuccati;
Āpattīnaṃ paṭiggāho, ‘‘paṭiggāho’’ti vuccati.
2997.
Paccukkaḍḍhanatā nāma, pavārukkaḍḍhanā matā;
‘‘Imaṃ uposathaṃ katvā, kāle pavārayāmi’’ti.
2998.
Tiṇavatthārake sabba-paṭhamā ñatti cetarā;
Kammalakkhaṇametanti, nava ṭhānāni ñattiyā.
2999.
Ñattidutiyakammampi, satta ṭhānāni gacchati;
Nissāraṇamathosāraṃ, sammutiṃ dānameva ca.
3000.
Uddhāraṃ desanaṃ kamma-lakkhaṇaṃ pana sattamaṃ;
Pattanikkujjanādī tu, nissārosāraṇā matā.
3001.
Sammuti nāma sīmādi, sā pañcadasadhā matā;
Dānaṃ kathinavatthassa, dānaṃ matakavāsaso.
3002.
Kathinassantarubbhāro, ‘‘ubbhāro’’ti pavuccati;
Desanā kuṭivatthussa, vihārassa ca vatthuno.
3003.
Tiṇavatthārakamme ca, mohāropanatādisu;
Kammavācāvasenettha, kammalakkhaṇatā matā.
3004.
Iti ñattidutiyassa, ime satta pakāsitā;
Tathā ñatticatutthampi, satta ṭhānāni gacchati.
3005.
Nissāraṇamathosāraṃ, sammutiṃ dānaniggahaṃ;
Samanubhāsanañceva, sattamaṃ kammalakkhaṇaṃ.
3006.
Sattannaṃ tajjanādīnaṃ, kammānaṃ karaṇaṃ pana;
Nissāraṇātha passaddhi, tesaṃ osāraṇā matā.
3007.
Ovādo bhikkhunīnaṃ tu, sammutīti pakāsitā;
Mānattaparivāsānaṃ, dānaṃ ‘‘dāna’’nti vuccati.
3008.
Puna mūlāpaṭikkasso, ‘‘niggaho’’ti pavuccati;
Ukkhittassānuvattikā, aṭṭha yāvatatīyakā.
3009.
Ariṭṭho caṇḍakāḷī ca, ekādasa bhavantime;
Imesaṃ tu vasā ñeyyā, dasekā samanubhāsanā.
3010.
Upasampadakammañca, kammamabbhānasaññitaṃ;
Idaṃ ñatticatutthe tu, sattamaṃ kammalakkhaṇaṃ.
3011.
Apalokanakammañcā-paloketvāva kāraye;
Ñattiyā dutiyenāpi, catutthena na kāraye.
3012.
Ñattidutiyakammāni, lahukānatthi kānici;
Kātabbānapaloketvā, sabbā sammutiyo siyuṃ.
3013.
Sesāni apaloketvā, kātuṃ pana na vaṭṭati;
Yathāvuttanayeneva, tena teneva kāraye.
Catubbidhakammakathā.
Kammavipattikathā
3014.
Vatthuto ñattito ceva, anussāvanasīmato;
Parisatoti pañceva, kammadosā pakāsitā.
3015.
Sammukhākaraṇīyaṃ yaṃ, taṃ karoti asammukhā;
Kammaṃ vatthuvipannaṃ taṃ, adhammanti pavuccati.
3016.
Asammukhākaraṇīyāni, aṭṭheva ca bhavanti hi;
Pattanikkujjanañceva, pattassukkujjanampi ca.
3017.
Pakāsanīyakammañca , sekkhaummattasammuti;
Avandiyo tathā brahma-daṇḍo dūtūpasampadā.
3018.
Imānaṭṭha ṭhapetvāna, sesāni pana sabbaso;
Sammukhākaraṇīyāni, kammāni sugatobravi.
3019.
Ñattito pana pañceva, vipajjananayā matā;
Na parāmasati vatthuñca, saṅghaṃ puggalameva vā.
3020.
Na parāmasati ñattiṃ vā, pacchā ñattiṃ ṭhapeti vā;
Pañcahetehi kammāni, ñattitova vipajjare.
3021.
Anussāvanato pañca, kammadosā pakāsitā;
Na parāmasati vatthuṃ vā, saṅghaṃ puggalameva vā.
3022.
Hāpeti sāvanaṃ vāpi, sāvetasamayepi vā;
Evaṃ pana vipajjanti, anussāvanatopi ca.
3023.
Ekādasahi sīmāhi, sīmato kammadosatā;
Vuttā uposathe tāva, khandhake sabbaso mayā.
3024.
Catuvaggena kātabbe, kammappattā anāgatā;
Chando ca na panānīto, paṭikkosanti sammukhā.
3025.
Evaṃ tivaṅgiko doso, parisāya vasā siyā;
Āgatā kammapattā ca, chando ca na panāgato.
3026.
Sammukhā paṭisedhenti, dutiye catuvaggike;
Āgatā kammapattā ca, chandopi ca samāhaṭo.
3027.
Paṭikkosova etthatthi, tatiye catuvaggike;
Evaṃ pañcādivaggesu, saṅghesu tividhesupi.
3028.
Catutthikā siyuṃ dosā, dasa dve parisāvasā;
Evaṃ dvādasadhā ettha, kammāni hi vipajjare.
Kammavipattikathā.
Sedamocanakathā
Ka.
Soḷasaparivārassa , parivārassa sādarā;
Suṇātha nipuṇe pañhe, gūḷhatthe bhaṇato mama.
Kha.
Divāpajjati no rattiṃ, rattiṃyeva ca no divā;
Kathañca paṭiggaṇhanto, na gaṇhanto kathaṃ pana.
Ga.
Chindantassa siyāpatti, tathevāchindatopi ca;
Chādentassa tathāpatti-na chādentassa bhikkhuno.
Gha.
Kā cāpatti samāpatti-lābhinoyeva bhikkhuno;
Asamāpattilābhissa, kā ca nāmassa sā bhave.
Ṅa.
Garukaṃ bhaṇato saccaṃ, alikaṃ bhaṇato siyuṃ;
Lahuṃ saccaṃ bhaṇantassa, musā ca bhaṇato garuṃ.
Ca.
Pavisanto ca ārāmaṃ, āpajjati na nikkhamaṃ;
Nikkhamantova āpatti, na ceva pavisaṃ pana;
Cha.
Samādiyanto asamādiyanto;
Anādiyantopi ca ādiyanto;
Dento adentopi siyā sadoso;
Tathā karontopi ca no karonto.
Ja.
Āpajjati ca dhārento, adhārento tatheva ca;
Dvinnaṃ mātā pitā sāva, kathaṃ hoti? Bhaṇāhi me.
Jha.
Ubhatobyañjanā itthī, gabbhaṃ gaṇhāti attanā;
Gaṇhāpeti paraṃ gabbhaṃ, tasmā mātāpitā ca sā.
Ña.
Gāme vā yadi vāraññe, yaṃ paresaṃ mamāyitaṃ;
Na harantova taṃ theyyā, kathaṃ pārājiko bhave;
Ṭa.
Theyyasaṃvāsako eso, liṅgasaṃvāsathenako;
Parabhaṇḍaṃ agaṇhanto, tena hoti parājito.
Ṭha.
Nāriṃ rūpavatiṃ bhikkhu, rattacitto asaññato;
Methunaṃ tāya katvāpi, na so pārājiko kathaṃ;
Ḍa.
Accharāsadisaṃ nāriṃ, supinantena passati;
Tāya methunasaṃyoge, katepi na bhavissati.
Ḍha.
Bahiddhā gehato bhikkhu, itthī gabbhantaraṃ gatā;
Chiddaṃ gehassa nevatthi, kathaṃ methunato cuto;
Ṇa.
Antodussakuṭiṭṭhena, mātugāmena methunaṃ;
Santhatādivaseneva, katvā hoti parājito.
Ta.
Sutte ca vinayeyeva, khandhake sānulomike;
Sabbattha nipuṇā dhīrā, ime pañhe bhaṇanti te.
Tha.
Khandhake parivāre ca, vinaye sānulomike;
Ādaro karaṇīyova, paṭubhāvaṃ panicchitā.
Sedamocanakathā.
Pakiṇṇakavinicchayakathā
3029.
Chattaṃ paṇṇamayaṃ kiñci, bahi anto ca sabbaso;
Pañcavaṇṇena suttena, sibbituṃ na ca vaṭṭati.
3030.
Chindituṃ aḍḍhacandaṃ vā, paṇṇe makaradantakaṃ;
Ghaṭakaṃ vāḷarūpaṃ vā, lekhā daṇḍe na vaṭṭati.
3031.
Sibbituṃ ekavaṇṇena, chattaṃ suttena vaṭṭati;
Thiratthaṃ, pañcavaṇṇānaṃ, pañjaraṃ vā vinandhituṃ.
3032.
Ghaṭakaṃ vāḷarūpaṃ vā, lekhā vā pana kevalā;
Bhinditvā vāpi ghaṃsitvā, dhāretuṃ pana vaṭṭati.
3033.
Ahichattakasaṇṭhānaṃ, daṇḍabundamhi vaṭṭati;
Ukkiritvā katā lekhā, bandhanatthāya vaṭṭati.
3034.
Nānāvaṇṇehi suttehi, maṇḍanatthāya cīvaraṃ;
Samaṃ satapadādīnaṃ, sibbituṃ na ca vaṭṭati.
3035.
Pattassa pariyante vā, tathā pattamukhepi vā;
Veṇiṃ saṅkhalikaṃ vāpi, karoto hoti dukkaṭaṃ.
3036.
Paṭṭampi gaṇṭhipāsānaṃ, aṭṭhakoṇādikaṃvidhiṃ;
Tatthagghiyagadārūpaṃ, muggarādiṃ karonti ca.
3037.
Tattha kakkaṭakakkhīni, uṭṭhāpenti na vaṭṭati;
Suttā ca piḷakā tattha, duviññeyyāva dīpitā.
3038.
Catukoṇāva vaṭṭanti, gaṇṭhipāsakapaṭṭakā;
Kaṇṇakoṇesu suttāni, ratte chindeyya cīvare.
3039.
Sūcikammavikāraṃ vā, aññaṃ vā pana kiñcipi;
Cīvare bhikkhunā kātuṃ, kārāpetuṃ na vaṭṭati.
3040.
Yo ca pakkhipati bhikkhu cīvaraṃ;
Kañjipiṭṭhakhaliallikādisu;
Vaṇṇamaṭṭhamabhipatthayaṃ paraṃ;
Tassa natthi pana mutti dukkaṭā.
3041.
Sūcihatthamalādīnaṃ , karaṇe cīvarassa ca;
Tathā kiliṭṭhakāle ca, dhovanatthaṃ tu vaṭṭati.
3042.
Rajane pana gandhaṃ vā, telaṃ vā lākhameva vā;
Kiñci pakkhipituṃ tattha, bhikkhuno na ca vaṭṭati.
3043.
Saṅkhena maṇinā vāpi, aññenapi ca kenaci;
Cīvaraṃ na ca ghaṭṭeyya, ghaṃsitabbaṃ na doṇiyā.
3044.
Cīvaraṃ doṇiyaṃ katvā, nāpi ghaṭṭeyya muṭṭhinā;
Rattaṃ paharituṃ kiñci, hattheheva ca vaṭṭati.
3045.
Gaṇṭhike pana lekhā vā, piḷakā vā na vaṭṭati;
Kappabinduvikāro vā, pāḷikaṇṇikabhedato.
3046.
Thālakassa ca pattassa, bahi antopi vā pana;
Āraggena katā lekhā, na ca vaṭṭati kācipi.
3047.
Āropetvā bhamaṃ pattaṃ, majjitvā ce pacanti ca;
‘‘Maṇivaṇṇaṃ karissāma’’, iti kātuṃ na vaṭṭati.
3048.
Pattamaṇḍalake kiñci, bhittikammaṃ na vaṭṭati;
Na doso koci tatthassa, kātuṃ makaradantakaṃ.
3049.
Na dhammakaraṇacchatte, lekhā kācipi vaṭṭati;
Kucchiyaṃ vā ṭhapetvā taṃ, lekhaṃ tu mukhavaṭṭiyaṃ.
3050.
Suttaṃ vā diguṇaṃ katvā, koṭṭenti ca tahiṃ tahiṃ;
Kāyabandhanasobhatthaṃ, taṃ na vaṭṭati bhikkhuno.
3051.
Dasāmukhe daḷhatthāya, dvīsu antesu vaṭṭati;
Mālākammalatākamma-cittikampi na vaṭṭati.
3052.
Akkhīni tattha dassetvā, koṭṭite pana kā kathā;
Kakkaṭakkhīni vā tattha, uṭṭhāpetuṃ na vaṭṭati.
3053.
Ghaṭaṃ deḍḍubhasīsaṃ vā, makarassa mukhampi vā;
Vikārarūpaṃ yaṃ kiñci, na vaṭṭati dasāmukhe.
3054.
Ujukaṃ macchakaṇṭaṃ vā, maṭṭhaṃ vā pana paṭṭikaṃ;
Khajjūripattakākāraṃ, katvā vaṭṭati koṭṭitaṃ.
3055.
Paṭṭikā sūkarantanti, duvidhaṃ kāyabandhanaṃ;
Rajjukā dussapaṭṭādi, sabbaṃ tassānulomikaṃ.
3056.
Murajaṃ maddavīṇañca, deḍḍubhañca kalābukaṃ;
Rajjuyo na ca vaṭṭanti, purimā dvedasā siyuṃ.
3057.
Dasā pāmaṅgasaṇṭhānā, niddiṭṭhā kāyabandhane;
Ekā dviticatasso vā, vaṭṭanti na tato paraṃ.
3058.
Ekarajjumayaṃ vuttaṃ, muninā kāyabandhanaṃ;
Tañca pāmaṅgasaṇṭhānaṃ, ekampi ca na vaṭṭati.
3059.
Rajjuke ekato katvā, bahū ekāya rajjuyā;
Nirantarañhi veṭhetvā, kataṃ vaṭṭati bandhituṃ.
3060.
Dantakaṭṭhavisāṇaṭṭhi-lohaveḷunaḷabbhavā;
Jatusaṅkhamayāsutta-phalajā vidhakā matā.
3061.
Kāyabandhanavidhepi, vikāro na ca vaṭṭati;
Tattha tattha pariccheda-lekhāmattaṃ tu vaṭṭati.
3062.
Mālākammalatākamma-nānārūpavicittitā ;
Na ca vaṭṭati bhikkhūnaṃ, añjanī janarañjanī.
3063.
Tādisaṃ pana ghaṃsitvā, veṭhetvā suttakena vā;
Vaḷañjantassa bhikkhussa, na doso koci vijjati.
3064.
Vaṭṭā vā caturassā vā, aṭṭhaṃsā vāpi añjanī;
Vaṭṭatevāti niddiṭṭhā, vaṇṇamaṭṭhā na vaṭṭati.
3065.
Tathāñjanisalākāpi , añjanithavikāya ca;
Nānāvaṇṇehi suttehi, cittakammaṃ na vaṭṭati.
3066.
Ekavaṇṇena suttena, sipāṭiṃ yena kenaci;
Yaṃ kiñci pana sibbetvā, vaḷañjantassa vaṭṭati.
3067.
Maṇikaṃ piḷakaṃ vāpi, pipphale ārakaṇṭake;
Ṭhapetuṃ pana yaṃ kiñci, na ca vaṭṭati bhikkhuno.
3068.
Daṇḍakepi pariccheda-lekhāmattaṃ tu vaṭṭati;
Valitvā ca nakhacchedaṃ, karontīti hi vaṭṭati.
3069.
Uttarāraṇiyaṃ vāpi, dhanuke pelladaṇḍake;
Mālākammādi yaṃ kiñci, vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati.
3070.
Saṇḍāse dantakaṭṭhānaṃ, tathā chedanavāsiyā;
Dvīsu passesu lohena, bandhituṃ pana vaṭṭati.
3071.
Tathā kattaradaṇḍepi, cittakammaṃ na vaṭṭati;
Vaṭṭalekhāva vaṭṭanti, ekā vā dvepi heṭṭhato.
3072.
Visāṇe nāḷiyaṃ vāpi, tathevāmaṇḍasārake;
Telabhājanake sabbaṃ, vaṇṇamaṭṭhaṃ tu vaṭṭati.
3073.
Pānīyassa uḷuṅkepi, doṇiyaṃ rajanassapi;
Ghaṭe phalakapīṭhepi, valayādhārakādike.
3074.
Tathā pattapidhāne ca, tālavaṇṭe ca bījane;
Pādapuñchaniyaṃ vāpi, sammuñjaniyameva ca.
3075.
Mañce bhūmatthare pīṭhe, bhisibimbohanesu ca;
Mālākammādikaṃ cittaṃ, sabbameva ca vaṭṭati.
3076.
Nānāmaṇimayatthambha-kavāṭadvārabhittikaṃ ;
Senāsanamanuññātaṃ, kā kathā vaṇṇamaṭṭhake.
3077.
Sovaṇṇiyaṃ dvārakavāṭabaddhaṃ;
Suvaṇṇanānāmaṇibhittibhūmiṃ;
Na kiñci ekampi nisedhanīyaṃ;
Senāsanaṃ vaṭṭati sabbameva.
3078.
Buddhaṃ dhammañca saṅghañca, na uddissa davaṃ kare;
Mūgabbatādikaṃ neva, gaṇheyya titthiyabbataṃ.
3079.
Kāyaṃ vā aṅgajātaṃ vā, ūruṃ vā na tu dassaye;
Bhikkhunīnaṃ tu tā vāpi, na siñce udakādinā.
3080.
Vassamaññattha vuṭṭho ce, bhāgamaññattha gaṇhati;
Dukkaṭaṃ puna dātabbaṃ, gīvā naṭṭhepi jajjare.
3081.
Codito so sace tehi, bhikkhūhi na dadeyyataṃ;
Dhuranikkhepane tesaṃ, bhaṇḍaggheneva kāraye.
3082.
Akappiyasamādānaṃ, karoto hoti dukkaṭaṃ;
Davā silaṃ pavijjhanto, dukkaṭā na ca muccati.
3083.
Gihīgopakadānasmiṃ, na doso koci gaṇhato;
Paricchedanayo vutto, saṅghacetiyasantake.
3084.
Yānaṃ purisasaṃyuttaṃ, hatthavaṭṭakameva vā;
Pāṭaṅkiñca gilānassa, vaṭṭatevābhirūhituṃ.
3085.
Na ca bhikkhuniyā saddhiṃ, sampayojeyya kiñcipi;
Dukkaṭaṃ bhikkhuniṃ rāgā, obhāsentassa bhikkhuno.
3086.
Bhikkhunīnaṃ have bhikkhu, pātimokkhaṃ na uddise;
Āpattiṃ vā sace tāsaṃ, paṭiggaṇheyya dukkaṭaṃ.
3087.
Attano paribhogatthaṃ, dinnamaññassa kassaci;
Paribhogamakatvāva, dadato pana dukkaṭaṃ.
3088.
Asappāyaṃ sace sabbaṃ, apanetumpi vaṭṭati;
Aggaṃ gahetvā dātuṃ vā, pattādīsupyayaṃ nayo.
3089.
Pañcavaggūpasampadā , guṇaṅguṇaupāhanā;
Cammatthāro dhuvanhānaṃ, majjhadese na vaṭṭati.
3090.
Sambādhassa ca sāmantā, satthakammaṃ duvaṅgulā;
Vāritaṃ, vatthikammampi, sambādheyeva satthunā.
3091.
Paṇṇāni ajjukādīnaṃ, loṇaṃ vā uṇhayāguyā;
Pakkhipitvāna pākatthaṃ, cāletuṃ na ca vaṭṭati.
3092.
Sace parisamaññassa, upaḷāleti dukkaṭaṃ;
Tattha cādīnavaṃ tassa, vattuṃ pana ca vaṭṭati.
3093.
‘‘Makkhanaṃ gūthamuttehi, gatena nhāyituṃ viya;
Kataṃ nissāya dussīlaṃ, tayā viharatā’’ti ca.
3094.
Bhattagge yāgupāne ca, antogāme ca vīthiyaṃ;
Andhakāre anāvajjo, ekāvatto ca byāvaṭo.
3095.
Sutto khādañca bhuñjanto, vaccaṃ muttampi vā karaṃ;
Vandanā terasannaṃ tu, ayuttatthena vāritā.
3096.
Naggo anupasampanno, nānāsaṃvāsakopi ca;
Yo pacchā upasampanno, ukkhitto mātugāmako.
3097.
Ekādasa abhabbā ca, garukaṭṭhā ca pañcime;
Vandato dukkaṭaṃ vuttaṃ, bāvīsati ca puggale.
3098.
Yo pure upasampanno, nānāsaṃvāsavuḍḍhako;
Dhammavādī ca sambuddho, vandanīyā tayo ime.
3099.
Tajjanādikate ettha, caturo pana puggale;
Vandatopi anāpatti, tehi kammañca kubbato.
3100.
Adhiṭṭhānaṃ panekassa, dvinnaṃ vā tiṇṇameva vā;
Diṭṭhāvikammamuddiṭṭhaṃ, tato uddhaṃ nivāraṇaṃ.
3101.
Sandiṭṭho hoti sambhatto, jīvatālapitopi ca;
Gahitattamano hoti, vissāso pañcadhā siyā.
3102.
Sīladiṭṭhivipatti ca, ācārājīvasambhavā;
Vipattiyo catassova, vuttā ādiccabandhunā.
3103.
Tattha appaṭikammā ca, yā ca vuṭṭhānagāminī;
Āpattiyo duve sīla-vipattīti pakāsitā.
3104.
Antaggāhikadiṭṭhi ca, yā diṭṭhi dasavatthukā;
Ayaṃ diṭṭhivipattīti, duvidhā diṭṭhi dīpitā.
3105.
Desanāgāminikā yā ca, pañca thullaccayādikā;
Vuttācāravipattīti, ācārakusalena sā.
3106.
Kuhanādippavatto hi, micchājīvoti dīpito;
Ājīvapaccayāpatti, chabbidhāti pakāsitā.
3107.
Kammunā laddhisīmāhi, nānāsaṃvāsakā tayo;
Ukkhitto tividho kamma-nānāsaṃvāsako mato.
3108.
Adhammavādipakkhasmiṃ, nisinnova vicintiyaṃ;
‘‘Dhammavādī panete’’ti, uppanne pana mānase.
3109.
Nānāsaṃvāsako nāma, laddhiyāyaṃ pakāsito;
Tatraṭṭho pana so dvinnaṃ, kammaṃ kopeti saṅghikaṃ.
3110.
Bahisīmāgato sīmā-nānāsaṃvāsako mato;
Nānāsaṃvāsakā evaṃ, tayo vuttā mahesinā.
3111.
Cuto anupasampanno, nānāsaṃvāsakā tayo;
Bhikkhūnekādasābhabbā, asaṃvāsā ime siyuṃ.
3112.
Asaṃvāsassa sabbassa, tathā kammārahassa ca;
Saṅghe ummattakādīnaṃ, paṭikkhepo na rūhati.
3113.
Sasaṃvāsekasīmaṭṭha-pakatattassa bhikkhuno;
Vacanena paṭikkhepo, rūhatānantarassapi.
3114.
Bhikkhu āpajjatāpattiṃ, ākārehi panacchahi;
Vuttā samaṇakappā ca, pañca, pañca visuddhiyo.
3115.
Nidānaṃ puggalaṃ vatthuṃ, vidhiṃ paññattiyā pana;
Vipattāpattanāpatti, samuṭṭhānanayampi ca.
3116.
Vajjakammakriyāsaññā, cittāṇattividhiṃ pana;
Tathevaṅgavidhānañca, vedanā kusalattikaṃ.
3117.
Sattarasavidhaṃ etaṃ, dassetvā lakkhaṇaṃ budho;
Sikkhāpadesu yojeyya, tattha tattha yathārahaṃ.
3118.
Nidānaṃ tattha vesālī, tathā rājagahaṃ puraṃ;
Sāvatthāḷavi kosambī, sakkabhaggā pakāsitā.
3119.
Dasa vesāliyā vuttā, ekavīsaṃ giribbaje;
Satāni hi cha ūnāni, tīṇi sāvatthiyā siyuṃ.
3120.
Cha panāḷaviyaṃ vuttā, aṭṭha kosambiyaṃ katā;
Aṭṭha sakkesu paññattā, tayo bhagge pakāsitā.
3121.
Tevīsatividhā vuttā, sudinnadhaniyādayo;
Bhikkhūnaṃ pātimokkhasmiṃ, ādikammikapuggalā.
3122.
Bhikkhunīnaṃ tathā pāti-mokkhasmiṃ ādikammikā;
Thullanandādayo satta, sabbe tiṃsa bhavanti te.
3123.
Taruṃ timūlaṃ navapattamenaṃ;
Dvayaṅkuraṃ sattaphalaṃ chapupphaṃ;
Jānāti yo dvippabhavaṃ dvisākhaṃ;
Jānāti paññattimasesato so.
3124.
Iti paramamimaṃ vinicchayaṃ;
Madhurapadatthamanākulaṃ tu yo;
Paṭhati suṇati pucchate ca so;
Bhavatupālisamo vinicchaye.
Iti vinayavinicchaye pakiṇṇakavinicchayakathā samattā.
Kammaṭṭhānabhāvanāvidhānakathā
3125.
Pāmokkhe pātimokkhasmiṃ, mukhe mokkhappavesane;
Sabbadukkhakkhaye vutte, vuttamevitarattayaṃ.
3126.
Idaṃ catubbidhaṃ sīlaṃ, ñatvā tattha patiṭṭhito;
Samādhiṃ puna bhāvetvā, paññāya parimuccati.
3127.
Dasānussatiyo vuttā, kasiṇā ca dasāsubhā;
Catasso appamaññāyo, tathāruppā paradvayaṃ.
3128.
Iccevaṃ pana sabbampi, cattālīsavidhaṃ siyā;
Kammaṭṭhānaṃ samuddiṭṭhaṃ, mammaṭṭhānaṃ manobhuno.
3129.
Upacārappanāto ca, jhānabhedā atikkamā;
Vaḍḍhanāvaḍḍhanā cāpi, tathārammaṇabhūmito.
3130.
Gahaṇā paccayā bhiyyo, tathā cariyānukūlato;
Viseso ayametesu, viññātabbo vibhāvinā.
3131.
Aṭṭhānussatiyo saññā-vavatthānañca tatthime;
Upacāravahā, sesā, tiṃsa jhānavahā matā.
3132.
Paṭhamajjhānikā tattha, asubhā kāyagatāsati;
Ānāpānañca kasiṇā, catukkajjhānikā ime.
3133.
Tikajjhānāni tissova, appamaññātha pacchimā;
Cattāropi ca āruppā, catutthajjhānikā matā.
3134.
Atikkamo dvidhā vutto, aṅgārammaṇatopi ca;
Catukkatikajhānesu, aṅgātikkamatā matā.
3135.
Catutthā appamaññāpi, aṅgātikkamato siyā;
Ārammaṇamatikkamma, āruppā pana jāyare.
3136.
Kasiṇāni dasevettha, vaḍḍhetabbāni yoginā;
Sesaṃ pana ca sabbampi, na vaḍḍhetabbameva taṃ.
3137.
Nimittārammaṇā tattha, kasiṇā ca dasāsubhā;
Kāye satānāpānañca, bāvīsati bhavantime.
3138.
Sesānussatiyo aṭṭha, saññā dhātuvavatthanaṃ;
Viññāṇaṃ nevasaññā ca, dasa dve bhāvagocarā.
3139.
Catasso appamaññāyo, dve ca āruppamānasā;
Ime dhammā viniddiṭṭhā, cha navattabbagocarā.
3140.
Dasāsubhā paṭikkūla-saññā kāyagatāsati;
Devesu na pavattanti, dvādasevāti bhūmito.
3141.
Tāni dvādasa bhiyyo ca, ānāpānasatīpi ca;
Sabbaso terasa vāpi, brahmaloke na jāyare.
3142.
Ṭhapetvā caturāruppe, arūpāvacare kira;
Aññe pana na jāyanti, sabbe jāyanti mānuse.
3143.
Catutthaṃ kasiṇaṃ hitvā, kasiṇā ca dasāsubhā;
Diṭṭheneva gahetabbā, pubbabhāge bhavanti te.
3144.
Ānāpānañca phuṭṭhena, diṭṭhena tacapañcakaṃ;
Māluto diṭṭhaphuṭṭhena, sutena cettha sesakaṃ.
3145.
Ākāsakasiṇañcettha, ṭhapetvā kasiṇā nava;
Paṭhamāruppacittassa, paccayā pana jāyare.
3146.
Bhavanti hi abhiññāṇaṃ, kasiṇāni dasāpi ca;
Tissopi appamaññāyo, catutthassa tu paccayā.
3147.
Heṭṭhimaheṭṭhimāruppaṃ, parassa ca parassa ca;
Nevasaññā nirodhassa, paccayoti pakāsitā.
3148.
Sabbe sukhavihārassa, bhavanissaraṇassa ca;
Tathā bhavasukhānañca, paccayāti ca dīpitā.
3149.
Asubhā dasa viññeyyā, tathā kāyagatāsati;
Anukūlā ime rāga-caritassa visesato.
3150.
Catasso appamaññāyo, savaṇṇakasiṇā tathā;
Anukūlā ime dosa-caritassa pakāsitā.
3151.
Vitakkacaritassāpi, mohappakatinopi ca;
Ānāpānasatekāva, sappāyāti vibhāvitā.
3152.
Saññā ceva vavatthānaṃ, maraṇūpasame sati;
Paññāpakatino ete, anukūlāti dīpitā.
3153.
Ādianussaticchakkaṃ, saddhācaritavaṇṇitaṃ;
Āruppā kasiṇā sesā, dasa sabbānurūpakā.
3154.
Evaṃ pabhedato ñatvā, kammaṭṭhānāni paṇḍito;
Cariyāyānukūlaṃ tu, tesu yaṃ attano pana.
3155.
Taṃ gahetvāna medhāvī, daḷhaṃ kalyāṇamittako;
Ucchedaṃ palibodhānaṃ, katvā paṭhamameva ca.
3156.
Anurūpe vasantena, vihāre dosavajjite;
Bhāvetvā paṭhamādīni, jhānāni pana sabbaso.
3157.
Tato vuṭṭhāya sappañño, jhānamhā paṭhamādito;
Nāmarūpavavatthānaṃ, katvā kaṅkhaṃ vitīriya.
3158.
Upaklese amaggoti, dasobhāsādayo pana;
Maggo vipassanāñāṇaṃ, iti jānāti paṇḍito.
3159.
Tiṇṇaṃ tesaṃ vavatthāne, kate ettāvatā pana;
Tiṇṇaṃ pana ca saccānaṃ, vavatthānaṃ kataṃ siyā.
3160.
Udayabbayabhaṅgā ca, bhayādīnavanibbidā;
Muñcitukamyatāñāṇaṃ, paṭisaṅkhānupassanā.
3161.
Saṅkhārupekkhāñāṇañca, navamaṃ saccānulomikaṃ;
Ayaṃ ‘‘paṭipadāñāṇa-dassana’’nti pakāsitā.
3162.
Tato gotrabhucittassa, samanantarameva ca;
Santimārammaṇaṃ katvā, jāyate ñāṇadassanaṃ.
3163.
‘‘Ñāṇadassanasuddhī’’ti, idaṃ ñāṇaṃ pakāsitaṃ;
Paccavekkhaṇapariyantaṃ, phalaṃ tassānujāyate.
3164.
Teneva ca upāyena, bhāvento so punappunaṃ;
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, sesamaggaphalāni ca.
3165.
Iccevamaccantamavecca dhammaṃ;
Viddhaṃsayitvākusalaṃ asesaṃ;
Visosayitvāna tayo bhave so;
Upeti santiṃ nirupādisesaṃ.
3166.
Viññāsakkamato vāpi, pubbāparavasena vā;
Yadi akkharabandhe vā, ayuttaṃ viya dissati.
3167.
Taṃ tathā na gahetabbaṃ, gahetabbamadosato;
Mayā upaparikkhitvā, katattā pana sabbaso.
3168.
Seṭṭhassa coḷaraṭṭhassa, nābhibhūte nirākule;
Sabbassa pana lokassa, gāme sampiṇḍite viya.
3169.
Kadalīsālatālucchu-nāḷikeravanākule;
Kamaluppalasañchanna-salilāsayasobhite.
3170.
Kāverijalasampāta-paribhūtamahītale;
Iddhe sabbaṅgasampanne, maṅgale bhūtamaṅgale.
3171.
Pavarākārapākāra-parikhāparivārite;
Vihāre veṇhudāsassa, dassanīye manorame.
3172.
Tīrantaruhavātira-tarurājavirājite;
Nānādijagaṇārāme, nānārāmamanorame.
3173.
Cārupaṅkajasaṃkiṇṇa-taḷākasamalaṅkate;
Surasodakasampuṇṇa-varakūpopasobhite.
3174.
Vicitravipulaccugga-varamaṇḍapamaṇḍite;
Āvāsehi canekehi, accantamupasobhite.
3175.
Uppatena ca thūpena, bhetvāva dharaṇītalaṃ;
Jitvāvāvahasantena, kelāsasikharaṃ kharaṃ.
3176.
Saradambudasaṅkāse, dassanīye samussite;
Pasādajanane ramme, pāsāde vasatā mayā.
3177.
Vuttassa buddhasīhena, vinayassa vinicchayo;
Buddhasīhaṃ samuddissa, mama saddhivihārikaṃ.
3178.
Katoyaṃ pana bhikkhūnaṃ, hitatthāya samāsato;
Vinayassāvabodhatthaṃ, sukhenevācirena ca.
3179.
Accutaccutavikkante, kalambakulanandane;
Mahiṃ samanusāsante, āraddho ca samāpito.
3180.
Yathā siddhimayaṃ patto, antarāyaṃ vinā tathā;
Sabbe sijjhantu saṅkappā, sattānaṃ dhammasaṃyutā.
3181.
Yāva tiṭṭhati lokasmiṃ, mandāro cārukandaro;
Tāva tiṭṭhatu buddhassa, sāsanaṃ kalisāsanaṃ.
3182.
Kāle sammā pavassantu, vassaṃ vassavalāhakā;
Pālayantu mahīpālā, dhammato sakalaṃ mahiṃ.
3183.
Imaṃ sārabhūtaṃ hitaṃ atthayuttaṃ;
Karontena pattaṃ mayā yaṃ tu puññaṃ;
Ayaṃ tena loko munindappayātaṃ;
Sivaṃ vītasokaṃ puraṃ pāpuṇātu.
Iti vinayavinicchaye kammaṭṭhānabhāvanāvidhānakathā
Samattā.
Iti tambapaṇṇiyena paramaveyyākaraṇena tipiṭakanayavidhikusalena paramakavijanahadayapadumavanavikasanakarena kavivaravasabhena paramaratikaravaramadhuravacanuggārena uragapurena buddhadattena racitoyaṃ vinayavinicchayo.
Vinayavinicchayo samatto.
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
